Levercirrose

Ziektebeeld en oorzaken

Levercirrose – als de lever verschrompelt

Levercirrose is het eindstadium van diverse leverziekten en behoort in België en andere Europese landen tot de belangrijkste oorzaken van levergerelateerde sterfte. Bij levercirrose wordt de normale structuur van de lever vernietigd. Door de voortschrijdende beschadiging wordt de lever harder en krimpt ze, tot ze haar functies niet langer naar behoren kan vervullen. Dit is echter niet onomkeerbaar: met een tijdige en consequente behandeling kan het leverweefsel zich gedeeltelijk herstellen.

Symptomen van levercirrose

In de beginfase zijn de symptomen vaak weinig specifiek, waardoor ze door de patiënt lang onopgemerkt blijven. Typische algemene klachten zijn vermoeidheid, zwakte, misselijkheid, gewichtsverlies en een zeurende pijn in de bovenbuik. Ook een geelverkleuring van de huid of het oogwit (icterus) kan voorkomen. Dit wordt veroorzaakt doordat de afbraak van bilirubine en andere gifstoffen trager verloopt door het functieverlies van de lever. Ook een gevoel van druk of volheid boven de navel kan een aanwijzing zijn. Door verlittekening van het leverweefsel ontstaat bloedstuwing in de lever, wat de bloeddruk in de poortader verhoogt en kan leiden tot een vergrote milt en spataders in maag en slokdarm.

Mogelijke oorzaken van levercirrose

• In de meeste gevallen ontstaat levercirrose na jarenlange overmatige alcoholconsumptie.

• Een veelvoorkomende oorzaak is chronische leverontsteking (virale hepatitis). Er zijn verschillende vormen: hepatitis A, B, C, D en E – waarbij met name B en C tot cirrose kunnen leiden.

• Ook diabetes mellitus kan als onderliggende aandoening bijdragen.

• Alcoholische leververvetting kan leiden tot stoornissen in het vetmetabolisme, waardoor vetophoping in levercellen ontstaat.

• In zeldzame gevallen ziet het lichaam de lever als vreemd en valt ze aan – dit is het geval bij auto-immuunhepatitis, die indien onbehandeld kan overgaan in levercirrose.

• Erfelijke stofwisselingsziekten zoals de ziekte van Wilson (koperstapeling), hemochromatose (ijzerstapeling) en mucoviscidose kunnen eveneens levercirrose veroorzaken.

• Ook medicijnen, tropenziekten en chemische stoffen kunnen schadelijk zijn voor de lever.

Een volledige genezing van levercirrose is meestal niet mogelijk, maar met tijdige en gerichte behandeling kan de progressie worden afgeremd en soms gedeeltelijk worden teruggedraaid.

Medicamenteuze behandeling en therapie

Zodra levercirrose is vastgesteld, bestaat een essentieel onderdeel van de therapie uit het vermijden van leverbelastende stoffen zoals alcohol en tabak. Een evenwichtige voeding, rijk aan vitaminen en eiwitten, ondersteunt het herstel. Ook vezelrijke voeding, voldoende vochtinname en regelmatige lichaamsbeweging bevorderen de ontgiftingsfunctie van de lever.

Soms worden voedingssupplementen voorgeschreven die rijk zijn aan specifieke aminozuren.

Bij erfelijke ziekten gelden specifieke behandelingen:

• Bij hemochromatose moet het overtollige ijzer worden afgevoerd.

• Bij de ziekte van Wilson moet de koperopname worden beperkt en de uitscheiding bevorderd.

Bij ernstige vormen van cirrose kan een levertransplantatie overwogen worden, mits aan de voorwaarden voor transplantatie voldaan is.

Bij virale hepatitis worden virusremmende medicijnen ingezet, zoals:

• Interferon-alfa

• Lamivudine

• Entecavir

• Ribavirine

• Tenofovir